Co to jest sarkocystoza i jaka jest jej przyczyna?
Sarkocystoza to choroba wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Sarcocystis, które są głównie patogenami zwierząt, jednak sporadycznie dochodzi do zarażenia człowieka. Do pełnego cyklu rozwojowego Sarcocystis potrzebuje dwóch żywicieli. W przypadku zarażenia człowieka, gdy staje się on żywicielem pośrednim lub przypadkowym, pasożyt lokalizuje się w mięśniach szkieletowych lub mięśniu sercowym. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy do zarażenia dochodzi w wyniku spożycia wody lub żywności zanieczyszczonej sporocystami pochodzącymi z kału mięsożerców (np. wilków). Człowiek może być również żywicielem ostatecznym, gdy do zakażenia dochodzi w wyniku spożycia cyst pasożyta zawartych w mięsie wołowym lub wieprzowym poddanym niewystarczającej obróbce cieplnej. W takim przypadku pasożyty namnażają się w przewodzie pokarmowym i jako sporocysty są wydalane z kałem do środowiska zewnętrznego. Następnie zostają połknięte przez typowych żywicieli pośrednich, czyli krowy lub świnie, i przedostają się do jelita cienkiego zwierząt, gdzie dochodzi do uwolnienia z oocyst dojrzałych form pasożyta. Dzięki zdolności poruszania się migrują one przez naczynia tętnicze po całym organizmie, docelowo wnikając do komórek mięśniowych. W komórkach mięśniowych powstają sarkocysty.
Jak często występuje sarkocystoza?
Sarkocystoza występuje na całym świecie, głównie jednak w Południowo-Wschodniej Azji, gdzie zakażone jest nawet 20% ludności. Ponieważ choroba zwykle wykrywana jest przypadkowo, prawdopodobnie rzeczywista częstość występowania zakażeń Sarcocystis jest niedoszacowana.
Jak się objawia sarkocystoza?
Sarkocystoza może przebiegać u człowieka w dwóch postaciach w zależności od sposobu zarażenia. Postać z zajęciem komórek mięśniowych jest niezwykle rzadka i objawia się bolesnym obrzękiem mięśni z towarzyszącym rumieniem, tkliwością mięśni i ich uogólnionym osłabieniem. Pojawia się również gorączka. Zajęcie serca jest zazwyczaj bezobjawowe, chociaż może prowadzić do powstania zaburzeń rytmu serca. Druga z postaci sarkocystozy przebiega pod postacią zapalenia jelit objawiającego się biegunką, wymiotami, gorączką, dreszczami oraz obfitym poceniem się. Stwierdza się cechy odwodnienia organizmu oraz rozlaną tkliwość brzucha.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów sarkocystozy?
W przypadku wystąpienia opisanych wyżej objawów u osoby podróżującej w rejony endemicznego występowania sarkocystozy, należy zgłosić się do lekarza.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie sarkocystozy?
Postać jelitową sarkocystozy rozpoznaje się na podstawie stwierdzenia obecności pasożytów w badaniu kału. Rozpoznanie postaci mięśniowej opiera się na badaniu bioptatu mięśnia szkieletowego. Pomocne są również ogólne badania krwi pozwalające zaobserwować zwiększoną aktywność kinazy kreatynowej oraz zwiększenie odsetka leukocytów kwasochłonnych przy zajęciu mięśni. W badaniach obrazowych (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) niekiedy możliwe jest uwidocznienie cyst osiągających średnicę nawet 5 cm.
Jakie są metody leczenia sarkocystozy?
W leczeniu sarkocystozy nie zaleca się stosowania leków przeciwpasożytniczych, niekiedy wskazane jest podanie antybiotyków. Może być konieczne włączenie glikokortykosteroidów w celu zmniejszenia reakcji zapalnej towarzyszącej zajęciu mięśni.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie sarkocystozy?
Choroba ma przebieg łagodny, niezagrażający życiu. W przypadku zajęcia komórek mięśnia sercowego może dojść do jego zapalenia, jednak nawet wówczas rokowanie jest dobre.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia sarkocystozy?
Po zakończeniu leczenia sarkocystozy należy wykonać kontrolne badanie kału. W przypadku zajęcia mięśni wskazana jest okresowa ocena kardiologiczna.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na sarkocystozę?
Aby uniknąć zachorowania na sarkocystozę, należy zwrócić uwagę na higienę rąk oraz unikanie potraw z niedogotowanej lub niedopieczonej wołowiny lub wieprzowiny. Dotyczy to zwłaszcza osób podróżujących do Południowo-Wschodniej Azji.
