Co to jest jersinioza?
Jersinioza jest rzadką bakteryjną chorobą odzwierzęcą, którą wywołują dwa enteropatogenne gatunki Gram-ujemnych pałeczek z rodzaju Yersinia: Yersinia enterocolitica oraz Yersinia pseudotuberculosis. Rezerwuarem tych bakterii spokrewnionych z pałeczkami Salmonella są świnie oraz inne zwierzęta dzikie i domowe. Zakażenie przenosi się na ludzi zazwyczaj drogą pokarmową przez skażone pożywienie. Występują zarówno zachorowania sporadyczne, jak i ogniska zachorowań pochodzących z jednego źródła. Jersinioza najczęściej przebiega jako zapalenie jelita cienkiego lub zapalenie jelita cienkiego i grubego, z ostrą biegunką, która ustępuje samoistnie (najczęściej przy zakażeniu Yersinia enterocolitica). Może także przebiegać jako zapalenie węzłów chłonnych krezki oraz końcowego odcinka jelita krętego (najczęściej przy zakażeniu Yersinia pseudotuberculosis), które może przypominać ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Biegunka pojawia się rzadziej niż w zakażeniu Yersinia enterocolitica. Najrzadziej dochodzi do rozwoju posocznicy i ropni przerzutowych. Dosyć charakterystyczną cechą zakażeń wywoływanych przez pałeczki Yersinia są objawy pozajelitowe, np. odczynowe zapalenie stawów i rumień guzowaty.
Co jest przyczyną jersiniozy?
Yersinia enterocolitica oraz Yersinia pseudotuberculosis są Gram-ujemnymi pałeczkami należącymi do rodziny Enbacteriaceae. Pałeczki Yersinia są szeroko rozpowszechnione w środowisku. Bakterie mają zdolność namnażania w szerokim zakresie temperatur (od -1 do 45°C). Zidentyfikowano kilkadziesiąt (ok. 60) serotypów Yersinia enterocolitica. Pałeczki mogą pochodzić z ziemi, słodkiej wody, zanieczyszczonej żywności, jak np. mięso, mleko czy jarzyny oraz od wielu zwierząt dzikich i domowych na całym świecie. Na szczęście większość serotypów występujących środowisku jest nieszkodliwa dla człowieka. Zakażenia u ludzi są wywoływane przez nieliczne, zwykle odzwierzęce serotypy Yersinia enterocolitica, które pierwotnie występowały u ssaków dzikich i domowych. Jersinioza najczęściej występuje w Skandynawii i krajach północnej Europy. Chociaż na zakażenia podatne są osoby w każdym wieku, najczęściej zapalenie jelit występuje wśród dzieci w wieku 1-4 lat. Z kolei zapalenie węzłów chłonnych krezki i jelita krętego najczęściej występuje u starszych dzieci i młodych dorosłych. Najważniejszym rezerwuarem patogennych szczepów Yersinia są świnie.
Jak objawia się jersinioza?
Najważniejszym objawem jest ostra biegunka, która może być wynikiem zapalenia jelita cienkiego lub jelita cienkiego i grubego. U większości chorych występują stany podgorączkowe i kurczowe bóle brzucha, rzadziej nudności i wymioty. W stolcu może być obecna świeża krew (u ok. 1/3 chorych). W niektórych przypadkach występuje uogólniona plamisto-grudkowa wysypka. Biegunka utrzymuje się średnio 2 tygodnie, ale może trwać od jednego dnia do wielu miesięcy, przy czym liczba stolców stopniowo się zmniejsza. Zapaleniu jelit na ogół rzadko towarzyszą silne bóle brzucha i wysoka gorączka. Jeżeli zapalenie węzłów chłonnych krezki i zapalenie jelita krętego przebiega bez biegunki, to można je łatwo pomylić z zapaleniem wyrostka robaczkowego.
Jak można zapobiegać jersiniozie?
Najważniejsze jest właściwe przechowywanie żywności. Należy unikać spożycia niedogotowanego mięsa.