Na całym świecie płoną światła upamiętniające osoby, które zmarły z powodu AIDS.
Fot. pixabay.com
5 czerwca 1981 r. ukazał się kolejny cotygodniowy raport opracowany przez Centra Kontroli i Prewencji Chorób (ang. U.S. Centers for Disease Control and Prevention - CDC) - agencję rządu federalnego Stanów Zjednoczonych. Naukowcy opublikowali w nim opisy 5 przypadków młodych homoseksualistów, mieszkańców Los Angeles, u których zdiagnozowano rzadko spotykane zapalenie płuc. Oprócz zapalenia płuc u wszystkich 5 mężczyzn występowały także inne nietypowe infekcje, co wskazywało na nieprawidłową pracę układu odpornościowego. W momencie publikacji raportu dwaj mężczyźni już nie żyli.
Do końca roku odnotowano łącznie 270 przypadków ciężkiego niedoboru odporności u osób homoseksualnych - 121 pacjentów zmarło. U wielu chorych występował rzadko spotykany nowotwór - mięsak Kaposiego. Nową chorobę nazwano GRID (gay-related immune deficiency - zespół niedoboru odporności gejów). 24 września 1982 CDC po raz pierwszy stosuje bardziej precyzyjny i neutralny skrót AIDS (acquired immune deficiency syndrome - zespół nabytego braku odporności).
W 1983 roku odkryto, że przyczyną AIDS jest retrowirus, obecnie znany pod nazwą HIV. Wciąż nie opracowano jednak skutecznej metody leczenia. Początkowo wydawało się, że choroba dotyka tylko nielicznych, z czasem zaczęto się jednak obawiać groźnej dla ludzkości pandemii. W amerykańskim Narodowym Instytucie Raka prof. Mariusz Jaskólski z Polski i dr Alexander Wlodawer z USA zaczynają wspólne prace nad strukturą białka HIV. Ich odkrycia opublikowane w 1989 r. w czasopiśmie „Nature”, a następnie w „Science” przyczyniły się do powstania w ciągu kolejnych 7 lat leków, które blokują namnażanie się wirusa.
Obecnie lekarze dysponują już schematami terapeutycznymi, dzięki którym zakażenie HIV uznaje się dziś za chorobę przewlekłą, z którą można żyć nawet kilkadziesiąt lat. Opracowano też szereg działań profilaktycznych, które według szacunków UNAIDS (Wspólny Program Narodów Zjednoczonych Zwalczania HIV i AIDS) mogłyby pozwolić ograniczyć nowe zakażenia o ponad 90% do 2030 r. Sytuacja epidemiologiczna jest jednak bardzo zróżnicowana w poszczególnych częściach świata i w różnych krajach.
Obecnie na świecie żyje około 33 mln osób z HIV. W Unii Europejskiej wskaźnik nowo wykrywanych zakażeń ustabilizował się na poziomie 6,5 na 100 tys. ludności, a zapadalność na AIDS od wielu lat wykazuje tendencję spadkową. W Polsce jednak obserwuje się stałe zwiększenie zakażeń, które częściowo można tłumaczyć coraz większą liczbą badań w kierunku HIV. Łącznie od 1985 r. do 31 stycznia 2017 r. stwierdzono w naszym kraju 21 323 zakażenia HIV, odnotowano 3449 zachorowań na AIDS oraz 1361 zgonów spowodowanych tą chorobą. Leczeniem antyretrowirusowym objętych jest około 9600 pacjentów. Szacuje się jednak, że od 50 do 70% Polaków zakażonych HIV nie zdaje sobie z tego sprawy.
Upowszechnienie skutecznego leczenia antyretrowirusowego sprawia, że na świecie liczba zgonów z powodu AIDS maleje. W 2015 r. zmarło jednak 1,1 mln osób, w tym 110 tys. dzieci. Destrukcyjny wpływ AIDS dotyka szczególnie kraje afrykańskie. Pomimo skutecznych metod zapobiegania codziennie kolejne tysiące osób ulegają zakażeniu. Powstrzymanie epidemii HIV/AIDS pozostaje więc jednym z priorytetowych zagadnień zdrowia publicznego.
Od 35 lat przypominają o tym symboliczne światełka zapalane w ponad 100 krajach na całym świecie. Co roku, w trzecią niedzielę maja obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Osobach Zmarłych na AIDS (International Candlelight Memorial). To jedna z największych i najstarszych kampanii społecznych organizowanych w ramach programu Global Health Council. Realizowane z tej okazji wydarzenia stanowią okazję do wyrażenia wsparcia dla osób żyjących z HIV oraz chorych na AIDS.
